Spawanie nie musi dziś oznaczać pracy w kombinezonie w przemysłowej hali. Coraz więcej osób próbuje swoich sił w garażu, piwnicy albo na działce. Ale zanim chwycisz za elektrody, warto wiedzieć, kiedy trzeba mieć uprawnienia, a kiedy można działać na własną rękę.
Definicja uprawnień spawalniczych – co mówi prawo?
Uprawnienia spawalnicze to oficjalne świadectwo potwierdzające, że osoba potrafi spawać określoną metodą (MIG/MAG, TIG, MMA) w wyznaczonych pozycjach oraz na konkretnych materiałach. Ich zasady nadawania reguluje norma PN-EN ISO 9606, a egzamin przeprowadza akredytowana jednostka. Dokument wskazuje metody, rodzaj materiału i pozycje spawania oraz zazwyczaj jest ważny 2–3 lata.
Spawanie na własny użytek
Jeżeli wykonujesz prace w ramach swojego gospodarstwa domowego lub na potrzeby własne – naprawiasz drabinę, wykonujesz metalowe elementy dekoracyjne czy wzmacniasz ramę przyczepki – prawo nie nakłada obowiązku posiadania świadectwa. Niezależnie od tego, przestrzegaj zasad BHP, pracując w odzieży ochronnej, z przyłbicą i rękawicami.
Prace wykonywane na zlecenie
Gdy spawanie jest elementem świadczonych usług, np. napraw dla klientów lub montaży u inwestorów, musisz legitymować się kwalifikacjami potwierdzonymi egzaminem. Brak uprawnień może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej, gdy wada spoiny doprowadzi do uszkodzeń lub wypadków.
Spawanie konstrukcji nośnych i w firmach
W budownictwie oraz przemyśle, przy realizacji elementów nośnych – belek, kratownic czy ram – uprawnienia są niezbędne. Bez certyfikatu prace mogą zostać odrzucone podczas odbiorów technicznych i stanowić zagrożenie dla użytkowników obiektu.
Jak zdobyć uprawnienia spawalnicze? Kroki i egzaminy
Proces zdobywania świadectwa spawacza rozpoczyna się od szkolenia w autoryzowanym ośrodku, podczas którego poznajesz techniki spawania, właściwości materiałów oraz najczęstsze defekty. Następnie zdajesz egzamin teoretyczny obejmujący wiedzę o normach, technologii i BHP. Ostatnim etapem jest egzamin praktyczny – wykonanie próbki spoiny w ustalonej metodzie, pozycji i na określonym materiale. Próbki poddaje się badaniom niszczącym lub nieniszczącym, aby potwierdzić szczelność i wytrzymałość. Po pozytywnych wynikach otrzymujesz świadectwo z wyszczególnionymi metodami, materiałami i pozycjami, ważne zwykle 2–3 lata.
Bezpieczeństwo pracy i rola odpowiednich rękawic
Ochrona dłoni to kluczowy element bezpiecznego spawania. Przy pracy z wysoką temperaturą i iskrzącym metalem najlepiej sprawdzą się dedykowane rękawice robocze, które łączą ochronę termiczną z komfortem chwytu. Modele wykonane ze skóry z odpinanym mankietem zabezpieczą przed oparzeniami, a wzmocnienia kevlarowe zwiększą wytrzymałość i precyzję ruchu.
Podsumowanie
Spawanie bez świadectwa spawacza jest dopuszczalne wyłącznie w ramach własnych, niekomercyjnych prac, gdzie ewentualne wady nie niosą ryzyka dla innych. W każdym przypadku świadczenia usług, zwłaszcza przy konstrukcjach nośnych i w firmie, konieczne jest posiadanie uprawnień. Ich zdobycie wymaga ukończenia kursu i zdania egzaminów, ale gwarantuje jakość, bezpieczeństwo i zgodność z prawem.
